Dünya Ekonomik Forumu (WEF) tarafından yayımlanan “2025 Mesleklerin Geleceği” raporuna göre, 2025 ile 2030 yılları arasında küresel çapta yaklaşık 92 milyon mesleğin ortadan kalkması bekleniyor. Aynı dönemde, teknoloji ve sürdürülebilirlik odaklı dönüşümlerle birlikte 170 milyon yeni iş alanı oluşacağı öngörülüyor.
BEYAZ VE MAVİ YAKA MESLEKLER DEĞİŞİYOR
Dijitalleşme, yapay zeka, robotik ve otomasyon gibi teknolojik gelişmeler, hem beyaz yaka hem de mavi yaka çalışanları doğrudan etkiliyor. Banka gişe görevlileri, müşteri temsilcileri, muhasebeciler, veri giriş memurları ve kasiyerler, yapay zeka destekli sistemlerle yer değiştirirken; üretim hatlarında görev yapan montaj işçileri, paketleyiciler ve depo çalışanları da robotlar tarafından ikame ediliyor.
TEHLİKE ALTINDAKİ MESLEKLER ARASINDA TARIM VE ZANAAT DA VAR
Raporda, çiftçilik, çobanlık, sarraflık, terzilik, bakırcılık ve ayakkabıcılık gibi geleneksel mesleklerin, teknolojik gelişmeler karşısında giderek ortadan kalktığı belirtildi. 3D yazıcılar, çevrim içi satış platformları ve seri üretim teknolojileri, el emeğine dayalı meslekleri rekabet dışı bırakıyor.
YEŞİL DÖNÜŞÜM FOSİL YAKIT SEKTÖRLERİNİ ETKİLİYOR
İklim değişikliğiyle mücadele kapsamında uygulanan politikalar, yüksek karbon salımı yapan sektörlerde iş kayıplarına yol açıyor. Kömür madenciliği ve petrol işçiliği, bu dönüşümden en çok etkilenen meslekler arasında yer alıyor. Avustralya ve Almanya gibi ülkelerde maden kapatma takvimleri açıklanırken, bu alanlarda çalışan binlerce kişi yeniden istihdam programlarına yönlendiriliyor.
YENİ MESLEKLER YÜKSELİŞTE
Finansal teknoloji mühendisliği, yazılım geliştirme, büyük veri analizi, yapay zeka uzmanlığı, siber güvenlik, yenilenebilir enerji ve çevre mühendisliği, en hızlı büyümesi beklenen meslek grupları arasında sıralandı. Ayrıca elektrikli araç teknisyenliği ve akıllı tarım sistemleri operatörlüğü gibi yeni alanların da öne çıkacağı belirtildi.
DEMOGRAFİK DEĞİŞİMLER SAĞLIK VE EĞİTİM TALEBİNİ ARTIRIYOR
Raporda, yaşlanan nüfusun sağlık ve bakım hizmetlerine olan talebi artırdığı ifade edildi. Hemşirelik, kişisel bakım, sosyal hizmet uzmanlığı ve psikolojik danışmanlık, gelecekte ön plana çıkacak meslekler arasında yer alıyor. Ayrıca ilkokul ve ortaokul öğretmenliği pozisyonlarının da genişleyeceği öngörülüyor.
BECERİLER HIZLA ESKİYOR
WEF İş Ücretleri ve İstihdam Oluşturma Başkanı Till Leopold, 2030 yılına kadar iş hayatında kullanılan temel becerilerin yaklaşık yüzde 40'ının farklılaşacağını belirtti. Leopold, şu ifadeyi kullandı:
“Bugün hayalinizdeki işe hazırlanmak için mükemmel bir 5 yıllık üniversite ya da mesleki eğitim programına başlasanız bile mezun olduğunuzda, bu 5 yıllık öğrenimin ilk 2 yılı zaten güncelliğini yitirmiş olacak.”
Leopold’a göre, gelecekte başarı için iki temel beceri alanı öne çıkacak: teknoloji okuryazarlığı (yazılım, yapay zeka, veri analizi) ve kişisel yetkinlikler (yaratıcılık, empati, problem çözme, iş birliği, esneklik).
KÜLTÜREL VE MESLEKİ AKTARIM RİSK ALTINDA
Leopold, sadece mesleklerin değil, aynı zamanda kültürel aktarımın da dönüşümden etkilendiğini belirtti. Geleneksel mesleklerin yok olması, toplumların kolektif hafızasında kayıplara yol açıyor. Üretken yapay zekanın artmasıyla birlikte, meslek içi deneyimlerin yeni kuşaklara aktarımı da zorlaşıyor.
Leopold’un açıklamasına göre, birçok giriş pozisyonunda görev alan genç çalışanların deneyim kazanacağı işler artık yapay zekalar tarafından yapılmakta. Bu durum, iş hayatında ustalık ve sezgiyle edinilen bilgilerin geleceğe aktarımını belirsiz hale getiriyor.
İŞ MODELLERİ DEĞİŞİYOR
Raporda ayrıca, küresel ekonomik büyümenin yavaşlamasının 1,6 milyon kişilik iş kaybına neden olacağı belirtildi. Jeopolitik gelişmeler ve yaşam maliyetlerindeki artış, şirketlerin yüzde 34’ünü iş modellerini değiştirmeye zorluyor. İşverenlerin yarısı, bu değişimin zorunlu hale geldiğini ifade ediyor.
Leopold’un değerlendirmesi şöyle oldu:
“Tarımsal çiftliğin şu anda yapılış şekli 200 yıl önce bu işi yapan biri için hayal bile edilemez olsa da bu meslek toplumlarımız ve ekonomilerimiz için temel olmaya devam ediyor.”
