21 Ağustos günü tarih sayfalarına yansıyan olaylardan bazıları şöyle: Son Osmanlı Halifesi Abdülmecid’in, Paris’te ölümü, Kamerun'da Nyos volkanik gölünden çıkan zehirli gazlar yüzünden 1746 kişinin ölmesi, Mona Lisa’nın çalınması…

İşte Tarihin değişik dönemlerinden 21 Ağustos’ta yaşananlar.

GÜNÜN OLAYI

Mescid-i Aksa Yakıldı (1969)

21 Ağustos 1969 yılında Yahudi yerleşimcilerden biri Mescid-i Aksa’yı yakma girişiminde bulundu ve Kıble Mescid-i büyük ölçüde zarar gördü. Selahaddin Eyyûbi tarafından yaptırılan Minberin de büyük zarar gördüğü yangın, Kudüslü Müslümanların kişisel gayretleriyle kontrol altına alınsa da büyük ölçekli zarar önlenememişti. Yangının olduğu dönemde işgalci İsrail’in ilk, dünyanın da 3. kadın Başbakanı olan Golda Meir şunları söyledi: O gece sabaha kadar korkudan uyuyamadım. Zannediyordum ki, Müslümanlar dört bir taraftan İsrail'e girecekler. Lakin sabah oldu ve korkulan olmadı. İşte o zaman idrak ettim ki: Biz dilediğimizi yapabiliriz, zira Müslüman ümmeti uyuyan bir ümmettir.

GÜNÜN KİŞİSİ

Lev Troçki (1879-1940)

Lev Troçki, Sovyet Rusya’nın Dışişlerinden Sorumlu Halk Komiseri görevini alan ilk kişidir. Kızıl Ordu’nun kurucusu ve komutanı olan ve Savaştan Sorumlu Halk Komiseri Lev Troçki, 1879’da Yanovka’da küçük toprak sahibi bir Yahudi ailenin çocuğu olarak doğdu. Asıl adı adı Lev Davidoviç Bronştayn’dır. Troçki adını 1902 yılından itibaren kullanmaya başlamıştır. Siyasete 1897'te girdi. 4 Mayıs 1917 tarihinde Rusya’ya döndüğünde, Bolşevik Parti’ye yakın bir tutum aldı. Lenin'in ardından ikinci adam oldu. Eylül 1917’de RSDİP Merkez Komite’sine seçildi ve sovyet başkanlığına getirildi. Lenin’in ölümüne kadar geçen sürede Sovyet devriminde etkili rol oynadı. Lenin, Kızıl Ordu'yu kurma görevini ona verdi. 1927 yılında, Lenin’in ölümünden sonra Josef Stalin ile giriştiği iktidar mücadelesini kaybedince Komünist Parti’den atıldı ve sürgüne gönderildi. Sürgüne gönderilince, muhalefetin liderliğini yaptı. Sürgün döneminin bir bölümünü, İstanbul’da geçirdi. Norveç’ten sonra gittiği Meksika sürgününe gitti. 1940’ta Stalin'in emriyle Meksika sürgününde öldürüldü.

GÜNÜN ÖNEMLİ OLAYLARI

İstabur Zaferi (1541)

İstabur Seferi ya da 1541 Budin Seferi, Kanuni Sultan Süleyman'ın 1541'de Avusturya üzerine yapmış olduğu seferdir. Sultan Süleyman'ın 9. seferi olan İstabur Seferi, Osmanlı'nın zaferi ile bitmişti.

Bu savaş esnasında Avusturyalılar, ordugahlarının etrafına hendekler kazıp manialar koydukları ve "Istabur - Tabur" adı verilen istihkâmları yapmışlardı. Macarlarca bu tahkimata verilen "Tabur" adı, tarihlerimizde "Istabur" seklinde ifade edildiğinden, Kanuni Sultan Süleyman'ın bu dördüncü Macaristan seferine İstabur Seferi adı verilmiştir. Bu seferle Macaristan doğrudan doğruya Osmanlı topraklarına katıldı ve Beylerbeyliğe de Süleyman Paşa tayin edildi. Budin kalesine 6.000 asker bırakıldı. Kasım 1541’de Kanuni Sultan Süleyman, İstanbul'a döndü.

İkinci Anafartalar Muharebesi (1915)

İkinci Anafartalar Muharebesi, Çanakkale Savaşı'nda son müttefik taarruzudur. Türk resmi tarihinde 21 Ağustos günü müttefik kuvvetlerce girişilen ve Çanakkale Savaşı’nın son büyük çatışması olan muharebeler, İkinci Anafartalar Muharebesi olarak geçer. İngiliz resmi tarihinde ise iki ayrı stratejik hedefe, iki ayrı cephe kuvvetlerince girişilen iki ayrı muharebedir. Her iki operasyon da Osmanlı tarafı açısından Anafartalar Grup Komutanı Kurmay Albay Mustafa Kemal’in mevzilerine yönelmiştir.

21 Ağustos 1915 Conkbayırı’ndan tertip edilen 8. Tümenden iki tabur kuvvet saat 19.40’ta 7. Tümen emrine girdi. 2. Anafartalar Muharebesi Türkler Kuvvetlerinin galibiyeti ile sonuçlandı.

Son Osmanlı Halifesi Abdülmecid, Paris’te Öldü (1944)

Babası Sultan Abdülaziz, annesi Hayrânıdil Kadın’dır. 29 Mayıs 1868’de İstanbul’da doğdu. Babasının 1876’da tahttan indirilmesinden sonra II. Meşrutiyet’in ilânına kadar sarayda kapalı bir hayat yaşadı. Amcasının oğlu Mehmed Vahdeddin’in 4 Temmuz 1918’de tahta çıkması üzerine veliaht oldu. Abdülmecid Efendi, II. Dünya Savaşı’nda Paris bombalanırken 23 Ağustos 1944’te hayata gözlerini yumdu. Bu sırada İstanbul’da bulunan vekili Salih Keramet Nigâr’ın, Abdülmecid Efendi’nin naaşının Türkiye’ye getirilmesi için yaptığı müracaatlar hiçbir sonuç vermedi. Hatta kızı Dürrüşehvar Türkiye’ye gelerek Cumhurbaşkanı İsmet İnönü ile görüşmüş ve babasının Paris Camii’nde tahnit edilmiş olarak bekleyen naaşının vatanına nakledilerek defni için söz almış olmasına rağmen, Abdülmecid’in naaşı Türkiye’ye getirilemedi. Daha sonra, on yıldan beri bekletildiği Paris Camii’nden alınarak Medine’ye götürüldü; 30 Mart 1954 tarihinde Baki Mezarlığı’na defnedildi.

Kamerun'da Nyos volkanik gölünden çıkan zehirli gazlar yüzünden 1746 kişi öldü. (1986)

Kamerun’da bulunan Nyos gölü dünyanın en tehlikeli yerlerinden birisidir. Başkent Yaoundé'den 300 km uzaklıkta bulunan Nyos gölü Oki volkanik merkezinin yolunda bulunmaktadır. Nyos gölü volkanik merkezin yolunda akmaktadır.

1986'daki yoğun yağışların tetiklediği yer kayması sonucunda göl 100.000 tonun üzerinde CO2 salınımı yapmıştır. Ve bu salınım 23 km ilerideki bir köyü uykusunda yakalamıştır. Havadan daha ağır olan CO2 kısa bir süre içerisinde hızlanmış ve hızlıca yer yüzeyinde yayılmıştır. 1746 kişi uykusunda CO2 zehirlenmesinden dolayı ölmüştür.

Gagauz Türkleri Bağımsızlık İlan Etti (1990)

1990’lu yılların başlarında Gagauzlar ikinci kez bağımsız girişiminde bulundu. 80’li yılların sonunda organize olan Gagauzlar, 19 Ağustos 1990’da bağımsızlığını ilan etti. Ancak Kişinev, bu kararın anayasaya aykırı olduğunu beyan etti ve Gagauz Yeri’ne milliyetçi Moldovanlardan oluşan gönüllü birlikler gönderdi. Ülke iç savaşın eşiğine geldi, ancak o dönemde eski Sovyet coğrafyası üzerinde etkisini kaybetmemeye çalışan Rusya duruma müdahale etti. Transdinyester’deki gibi kan dökülmedi, Gagauzya 1990-1994 seneleri arasında tanınmayan bir “bağımsız” devlet olarak varlığını sürdürdü.

1994’te Moldova parlamentosu, Gagauz Yeri Özel Hukuki Statüsü Kanununu kabul etti. Gagauzlar, özerkliği bağımsızlığa tercih etti. 1999 senesinde yapılan idari reformların ardından Gagauzya İdari Özerk Bölgesi Moldova Anayasasına dahil edildi.

Tarihteki ünlü Töton şövalyelerinin ülkesi Letonya bağımsızlığını ilan etti. Baltık cumhuriyetlerinden Letonya olan 21 Ağustos 1991 tarihinde SSCB'den ayrılarak bağımsızlığını ilan etti.

GÜNÜN DİĞER ÖNEMLİ OLAYLARI

1651: İstanbul halkı ve esnafı Yeniçeri ağalarına isyan etti; bütün çarşılar kapandı.

1678: Çehrin Kalesi fethedildi.

1680: Pueblo Kızılderilileri, İspanyollarca işgal edilmiş Santa Fe'yi (New Mexico) ele geçirdiler.

1911: Mona Lisa çalındı.

1922: Mustafa Kemal Paşa, mareşal üniformasıyla katıldığı, ordu komutanlarıyla Akşehir'de yaptığı son toplantıda Büyük Taarruz emrini verdi.

1941: 5 bin Yahudi Drancy'de sürgün kampında gözaltına alındı.

1944: Son Osmanlı Halifesi Abdülmecid Paris'te hayatını kaybetti.

1959: İstanbul’da yeniden düzenlenen ‘’Askeri Müze’’ halka açıldı.

1959: Hawaii, Amerika Birleşik Devletleri’nin 50. Eyaleti oldu.

1960: Çanakkale Anıtı törenle açıldı.

1964: İstanbul Kuledibi’nde büyük bir yangın çıktı.

1970: Ankara'da Hukuk ve Dil ve Tarih- Coğrafya fakülteleri sağcı "komandolar" tarafından işgal edildi.

1978: Avrupa Ekonomik Topluluğu Türk tekstil ürünlerine yeniden ambargo koydu.
1983: Filipinler'de muhalefet lideri Benigno Aquino Jr., Manila uluslararası havalimanında suikast sonucu öldürüldü.

1989: Bulgaristan'dan gelen göçmen sayısı 300 bine ulaşınca hükümet sınırı kapattı

1991: Letonya bağımsızlığını ilan etti.

1992: Heykeltıraş Zühdü Müridoğlu 86 yaşında öldü.

1993: Cezayir'de eski Başbakan Kasdi Merbah bir suikast sonucu öldürüldü. Suikastı İslami Kurtuluş Cephesi üstlendi

1996: Mısır Hava Yolları'na ait bir yolcu uçağı Atatürk Havalimanı'nda pistten çıktı ve karayoluna girdi. Uçak karayolundaki bir taksiye çarparak durabildi.

2001: NATO, Makedonya’ya asker göndermeye karar verdi.

2005: Formula 1 Dünya Şampiyonası’nda sezonun 14. yarışı olan Türkiye Grand Prix'sini McLaren Mercedes'in Finli pilotu Kimi Raikkonen kazandı.