Barutçu madene neden erken indi: Bartın’daki facianın sebepleri araştırılıyor

TBMM Amasra Maden Kazası Araştırma Komisyonu, önceki gün TTK Genel Müdür Yardımcısı Muharrem Kiraz’ı dinledi. Kazanın oluş şekliyle alakalı kaza kanaat raporu oluşturulacağı bilgisini veren Kiraz, “Metan yükselmesi normal mi?” sorusuna “Evet normaldir” yanıtını verdi. Kiraz, “Vardiya mühendisi var mı?” sorusunu ise “O gün ocakta vardiya mühendisi var, ocağa iniyor; önce yakın bölgedeki teftişini yapıp olayın olduğu bölgeye giderken olay vuku buluyor” diye cevapladı.

NASIL MÜSAADE EDİLDİ

Dinamiti patlattıktan yarım saat sonra o noktaya inmesi gereken barutçunun aşağıya daha erken indiği tespit edildi. Bununla ilgili soruya Kiraz, “Kayıtlara göre 17.50’de aşağıdaki barutçu Merkezi Gaz İzleme Sistemi’ni arıyor. Görülen bir sakınca olup olmadığını soruyor. 17.50’de teyit var, ilk grafikte metanın yükselmesi 17.55’te başlıyor. Barutçunun patlama olduktan yarım saat sonra o noktaya gitmesi lazım. Alınan cenazelere göre, yani arına (üretim hattına) yakın noktada bulunuyor barutçu. Erken gidiyor” cevabını verdi. Barutçunun madene neden erken indiği, buna kimin, nasıl müsaade ettiği merak konusu.

55 BİN TON TAŞ TOZU SERPİLMİŞ

Madende tozla mücadele konusunda Muharem Kiraz, “Söz konusu işletmelerimiz için 50 ton yeterliyken biz 55 ton taş tozu serptik” bilgisini verdi. Amasra TTK Müessesesi’ndeki sensörlere ilişkin soruyu da Kiraz şöyle cevapladı: “182 sensör bulunmakta. Bu sensörlerin kalibrasyonları belirli periyotlarda yapılmakta. Kişisel ölçüm cihazları ile birlikte kontrol edilmekte. Sadece metan için söylemiyorum, 42 sensörümüz var. Birbirini takip eden hatlar içinde bulunuyor. Buralarda bir arıza olduğunda anında müdahale ediliyor, sensör ya yenisiyle değiştiriliyor ya da kalibrasyon yapılıyor.”

44 yıllık aspiratör

TTK Genel Müdür Yardımcısı Muharrem Kiraz, Amasra’da maden ocağındaki ana aspiratörün 1978’de kurulduğunu ve 11 bin metreküp/dakika kapasitesi olduğunu kaydetti. Mevzuata göre aspiratörün çift yönlü çalışması gerektiğini anlatan Kiraz “Aspiratörün kapasitesi yetersiz değil ama mevzuat çift yönlü çalışmasını istiyor. Yeni aspiratör için ihale yapıldı ancak süreç pandemiye denk geldi. O dönemde firma malzeme tedarikinde sorun yaşandığını söyledi. Sonra uygun teklifler olmadığı için ihale 3 kere tekrar edilmek zorunda kaldı. 18 Ekim 2021’de yeni sözleşme imzalandı. Firma taahhüt süresi içerisinde yurt dışından gelecek malzemeyi temin edemediği gerekçesiyle süre uzatımı istedi. Süre uzatımı verdik. Sonra tekrar süre uzatımı talep edildi. Firma en son eksiklikleri tamamladığını, sahaya getirip montaj yapacağını söyledi ama bu durum yaşandı” dedi. Kiraz, yeni aspiratörün bu tür bir kazaya etkisinin olup olmayacağıyla ilgili olarak da şunları söyledi: “Bizim kendi öngörümüz, incelemeler ve eldeki veriler havalandırmadan kaynaklanan bir kaza olmadığı şeklinde. Mevzuat, acil bir durumda ve ihtiyaç halinde emiş yerine itiş yapabilen bir aspiratör olmasını öngörüyor. Ancak böyle bir aspiratör olsaydı bile kazaya etkisi olmazdı.”

Metan 1,5-2 seviyesinde de patlayabilir

Komisyonda konuşan TTK Kozlu Üretim İşletme Müdürü Yusuf Aydın, “Biz ‘hiçbir kusur yok’ noktasında değiliz. Bizim inanmadığımız nokta, havalandırmayla ilgili” dedi. Halihazırda madene girilemediğine dikkat çeken Aydın, “Sensörün yeri çok önemlidir, en azından havalandırma kadar önemlidir. Onu da yangın söndükten sonra göreceğiz” diye konuştu. TTK Karadon Müessese Müdürü Fazıl Uncu ise metanın 1,5-2 seviyelerinde de patlayabileceği bilgisini verdi: “Metan hep yüzde 4,5-5 gibi patlar ibaresi üzerinden gidiyoruz ama metanın da bir yanma durumu var. Çok yüksek ısıya maruz kaldığı zaman 1,5-2 gibi seviyelerde ‘çok şiddetli parlama’ dediğimiz büyük bir parlama gösterir. Çok yüksek miktarda ısı açığa çıkar ve aynı zamanda da 3, 4, 5 kat genleşmeden söz ediyoruz, yani kabına sığmayan tüm alanlara sığabilir.”