Ferman Karaçam, Fethi Gemuhluoğlu vefat yıl dönümüyle ilgili yazı kaleme aldı

1977 yılında, yani bundan 45 yıl önce bugün, Fethi Ağabey aramızdan ayrıldığında üstat Necip Fazıl Kısakürek:

"Harp meydanında görünmeyen fakat ateş hattındakilere sakalık eden, levazım kollarına yön veren, hususi çevrelerde mayası halis bir gençlik yoğuran, gönlü tasavvuf kokusuyla ıtırlı ve dili en murassa Osmanlıca zarfı içinde İslami zevk mazrufuyla nakışlı son turfanda bir tipti."...

Böyle tanımlamıştı Fethi Gemuhluoğlu’nu.

Büyük bir aşkla ve yürek dolusu sevgisiyle Anadolu gençlerine karşı gösterdiği ilgi, yakınlık ve ekonomik sorunları olanlara burs yolu ile uzattığı eli, onu, kuşaktan kuşağa anlatılacak önemli bir “vakıf insan” yaptı.

Vatan, millet, Peygamber (sav) ve Allah (cc) aşığı olan, aynı zamanda Cumhuriyet dönemi fikir, inanç ve hizmet adamlarımızdan İrfan Fethi Gemuhluoğlu İstanbul Göztepe’de doğdu.

Arapkirli bir Türkmen ailesinin oğlu olup babası Mustafa Neşet Efendi, annesi Fatma Saniye Hanım’dır.

Çocukluğu, son Osmanlı aydınlarının yaşadığı Erenköy ve Göztepe semtlerinde geçti.

Yetişmesinde, geniş tarih bilgisinde, edebiyat ve tasavvufla olan münasebetinde, gönül adamı kişiliğinde ailesinin ve çevresinin büyük tesiri olmuştur.

Haydarpaşa Lisesi’ni bitirdikten sonra bir süre İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi’ne devam etti.

1950-1955 yılları arasında İstanbul’da çeşitli okullarda Türk dili ve edebiyatı hocalığı, 1955-1963 yıllarında Spor ve Sergi Sarayı müdürlüğü yaptı.

Daha sonra Almanya’da iki yıl serbest gazeteci olarak çalıştı.

1965-1966 yıllarında Millî Eğitim Bakanlığı’nda özel kalem müdürlüğü görevinde bulundu.

1966-1970 yılları arasında Ankara ve İstanbul’da Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği basın müşavirliği yaptı.

Çok sayıda vakıf, dernek ve hayır kurumunda yönetim ve danışma kurulu üyeliği gibi görevlerde de bulunan Gemuhluoğlu, kuruluşunu gerçekleştirdiği Türk Petrol Vakfı’nın sekiz yıl süreyle genel sekreterliğini yürüttü.

5 Ekim 1977’de İstanbul’da vefat etti.

Kabri Sahrayıcedit Mezarlığı’ndadır.

Yaptığı hizmetlerle, yaşadığı döneme bir gönül ve hizmet adamı olarak damgasını vuran Fethi Gemuhluoğlu, sağlam karakteri, toplumu bir bütün olarak ele alan hoşgörülü tutumu ve herkese sevgiyle yaklaşımından dolayı etrafında aydın bir çevre oluşturdu.

“Ben şimdiye kadar herkese evliya imiş gibi davranmaktan hiçbir zarar görmedim" anlayışı ile davranan Gemuhluoğlu, aynı zamanda toplumun bütün kesimleri tarafından da takdir topladı.

55 yıllık ömrü boyunca Anadolu'nun fikir, düşünce, sanat, edebiyat, müzik… hayatına hiç bıkmadan, usanmadan “bir saka misali” su taşıdı.

Yaşadığı 1923-77 yılları arasında ülkemizin ne denli çorak olduğunu düşünürsek, Fethi Gemuhluoğlu’nun büyük bir özveri ve sabırla çalıştığı da görülür.

O'nun dostluk, aşk, sevgi kavramları boyası ile boyadığı yüzlerce yoksul Anadolu genci, üniversitelerden yine onun sağladığı burslarla mezun olup, Türkiye'nin dört bir yanına dağıldılar ve bu ülkenin kültür dünyasında yepyeni ufuklar açılmasına önemli katkı

sağladılar.

Fethi Gemuhluoğlu, Anadolu gençlerini, hatalı eğitilmiş olmalarına rağmen köklerinden koparılamamış, “Anadolu toprağının son Osmanlı hasadı” ve bitmez tükenmez bir hazine olarak görerek bütün vaktini ve emeğini bu gençler üzerinde yoğunlaştırdı.

Babası Neşet Efendi’nin büyük tesiri ile oluşan, zarif bir İstanbul Türkçesi’yle yaptığı konuşmalarında, mektup ve makalelerinde iman, aşk, emek, hürriyet, güzel ahlâk, çalışkanlık gibi değerlerin savunucusu oldu ve bir dönemin yüksek öğrenim gençliğine bu değerleri aşılamada önemli rol oynadı.

Bulunduğu bütün görevlerde Batılılaşma’nın Türk toplumunda meydana getirdiği tahribatın onarılması için büyük çaba sarfetti.

Nesiller arasında kalpten kalbe bağlantılar ve irtibatlar oluşturmaya ömrünü adayan bir Ehl-i beyt sevdalısı olarak yaşadı.

Gemuhluoğlu dünya hayatını dinine, milletine, vatanına hizmet için yaşarken kendi makam ve mansıbı için asla çaba harcamadı.

Şahsına yapılan haksızlıklara karşı hoşgörülü, fakat davasına yapılan saygısızlıklara karşı celalli oldu.

Kendisini yakından tanıyanlardan Altan Deliorman’ın aşağıdaki satırları Gemuhluoğlu’nu daha iyi anlamamız için önemli olsa gerektir: “Zaman zaman şaşardım, o kocaman yürek bir insan bedenine nasıl sığar diye, aşktan, sevgiden, hassasiyetten nasıl çatlamaz diye.

Taassuptan uzak, açık fikirli bir İslam Mücahidi idi.

Gönlünde buram buram vatan sevgisi olan ve konuşurken büyüleyici, kızarken sevimli, gülerken sempatik bir gönül adamı idi.”

Diğer taraftan yine yakın dostlarından Metin Eriş de onun anlaşılmasına çok önemli katkılar sağlayacak şu görüşleri kaleme almıştır: “Fethi ağabey Türkiye'nin meseleleriyle yaşar, sizin o meselelerle haşır neşir olmanız için elinden geleni yapardı.

Sevgileriniz, dertleriniz, onun sevgileri ve dertleri haline gelirdi... Çünkü o, insanıyla bütünleşmişti.

Politikayı millet hizmeti olarak değil, şahsi çıkarları için kullananlara, kadınlaşan erkeklere, erkekleşmeye çalışan kadınlara tahammül edemezdi.

Kapısını çalan gençlere: “Hiç aşık oldun mu?” diye sorardı.

Fethi Gemuhluoğlu 20. yüzyılda yetişen bir Alperendi.

Üstelik bu vasfını yaşadığı çağın gerekleriyle buluşturmasını bilen vakıf ruhlu bir Alperen.”

Faaliyetlerini sevgi ve dostluk ekolü şekline dönüştüren bir prensip ve disiplin içinde sürdüren Gemuhluoğlu, gençlere sadece maddî ve mânevî açıdan destek olmakla kalmayıp kendilerinde bilgi, zekâ, cesaret ve sanat parıltısı gördüklerini yetenekleri doğrultusunda yönlendirdi.

Halvetiyye Tarikatı’nın Şâbâniyye koluna mensup olan Gemuhluoğlu’nun şahsiyetini oluşturan temel unsur tasavvuftur. Gemuhluoğlu, hayatı boyunca tasavvufun riya ve şöhretten uzak durmayı telkin eden anlayışına bağlı kalmıştır.

İnsanın başta kendisiyle dost, kendi içinde dengeli ve tutarlı olmasını önemli bir varlık şartı olarak ele almış, ferdin iç dünyasının güzelliğinin insana, dünyaya, hayata ve olaylara bakışta temel rol oynadığına inanmıştır. İnsanla insan, insanla eşya ve insanla mücerret kavramlar arasındaki dostluğu çok ileri noktalara taşımış, şöhret, mal ve uyku dışında her şeyle ve herkesle dost olmanın gereği üzerinde ısrarla durmuştur. Buradan hareketle, bir Müslüman için dünya ve âhiret diye bir ayrım yapılmadan, âhiretin dünyada başladığını bilerek, ölüme de dost olunması gerektiğini vurgulamıştır.

Konuşmalarında, makale ve mektuplarında sevgi ve dostluk kavramları üzerinde titizlikle duran Fethi Gemuhluoğlu, bunların ölçüsünün insana ve İslâm’a hizmet etmek olduğunu, sevginin hiçbir karşılığının bulunmadığını, insan hayatının aşk ve cezbe üzerine kurulduğunu ifade etmiştir. İnsanın iyi tarafını öne çıkarmanın ancak sevgi ve dostlukla mümkün olduğunu söyleyen Gemuhluoğlu’na göre aşk, insanın katı yanlarını yumuşatarak hayata bir esneklik kazandırır.

Bu esneklik, güçlüklerin aşılmasına yardımcı olur, insanlar arasındaki dayanışmayı ve yardımlaşmayı mümkün kılar.

Gençlere, geçmişi geleceğe bağlamanın, insanları birbirine kaynaştırmanın, istikbale umutla bakmanın en temel yolunun sevgi olduğunu söylerken, düşüncelerini kabul ettirme yerine, özümsetme çabası içine girmiştir.

Gemuhluoğlu insana dostça yaklaşımı, geçmişi geleceğe taşıyan siyasî şuur dehası, müessese ile insanı birbirine ustaca bağlayan kişiliği, söz ve davranışlarındaki uyumla çağdaş bir Müslüman örneği oldu.

Gemuhluoğlu hangi sistem veya doktrin olursa olsun, temelinde o sistemi uygulayanın “insan” olduğundan hareketle insanı temel alan bir düşünceye sahipti.

Bu sebeple insan unsurunun bilgi, ahlak, dostluk ve aşkla donanımlı olması gerektiğine önem vermiştir.

Bu çerçevede insanın da kişisel çıkarlarının ötesine geçerek, aşkın bir karakter sahibi olmasını; sevmesini, bilgili olmasını, aklın kutsal bir nimet olduğundan hareketle aklı iyi kullanmayı, ahlaklı olmayı önermiştir.

Dostluğa özel bir önem vermiş, bu dostluğun kaynağının da Peygamber-i Ekberimiz olan Hz. Muhammet’te (sav) bulunduğunu söylemiştir.

İrfan Fethi Gemuhluoğlu adının asırları aşacağına; Yunuslar, Yeseviler, Ahmed-i Haniler ve Mevlanalarla birlikte Anadolu’nun şehit kanıyla sulanmış kutlu topraklarında dilden dile, gönülden gönüle dolaşacağına inanıyor, kendisini rahmetle, minnetle ve hürmetle anıyorum.