Yüksek irtifa casus balonları: Eski konsept, yeni uygulamalar

ABD Savunma Bakanlığı (Pentagon), Çin’e ait bir yüksek irtifalı istihbarat balonunun ABD üzerinde uçuş yaptığını ve Amerikan ordusunun balonu takip ettiğini duyurdu.

Çin’in Washington Büyükelçisi'nin Dışişleri Bakanlığı’na çağrıldığı öğrenildi.

ABD'li yetkililer, "yabancı istihbarat toplamaya karşı koruma" için adımlar attıklarını söylediler.

Ancak daha az açık olan şey, Çinli casusların bilgi toplamak için neden uydu yerine balon kullanmak istedikleri.

Balon neden düşürülmüyor?

ABD'li bir savunma yetkilisi, bir Çin balonunun ABD üzerinde ilk kez görülmediğini, ancak bunun öncekilerden farklı olarak daha yavaş hareket ettiğini ve daha uzun süre kaldığını söyledi.

PBS Newshour'a göre ABD ordusu, balonun yerdeki herhangi bir şeye iniş riskini almak istemedikleri için düşürmemeyi seçti.

Pentagon, "Balon tespit edildikten sonra ABD hükümeti, hassas bilgilerin toplanmasını önlemek için derhal harekete geçti" dedi.

Casuslar artık uydu kullanmıyor mu?

Balonları casus platformu olarak kullanmak, Soğuk Savaş'ın ilk günlerine kadar uzanıyor.

Avustralya'daki Griffith Asya Enstitüsü ve eski Avustralya Kraliyet Hava Kuvvetleri subayı Peter Layton, o zamandan beri ABD'nin düşmanlarını izlemek için yüzlercesini kullandığını söyledi.

Ancak, uzaydan uçuş istihbarat verilerinin toplanmasını sağlayan modern uydu teknolojisinin ortaya çıkmasıyla, gözetleme balonlarının kullanımı modası geçmişti.

En azından şimdiye kadar.

Layton, "Balon yükleri artık daha hafif olabilir ve bu nedenle balonlar daha küçük, daha ucuz ve fırlatılması daha kolay olabilir" dedi.

American Enterprise Institute'ta Hint-Pasifik savunma politikası uzmanı Blake Herzinger, yavaş hızlarına rağmen balonları tespit etmenin her zaman kolay olmadığını söyledi.

Herzinger, "Balonları geleneksel gözetleme teknolojisi ile tespit etmek zor olabilir ve balonlar, uyduların yapamadığı bazı şeyleri yapabilir." dedi.

“Balonların bir avantajı da, rüzgardan faydalanmak için bilgisayarlarla yönlendirilebilmeleri ve belli bir dereceye kadar inip çıkabilmeleridir. Bu, sınırlı bir ölçüde yavaş hareket edebilecekleri anlamına gelir"

Neyi gözetliyor olabilir?

Layton'a göre, şüpheli Çin balonu muhtemelen ABD iletişim sistemleri ve radarları hakkında bilgi topluyor.

"Bu sistemlerden bazıları, kısa menzilli, atmosfer tarafından absorbe edilebilen ve görüş açısı çok yönlü olan son derece yüksek frekanslar kullanıyor. Böyle özel bir teknik toplama için bir balonun uydudan daha iyi bir toplama platformu olması mümkün” dedi.

Bir CNN askeri analisti olan emekli ABD Hava Kuvvetleri Albay Cedric Leighton da bu düşünceleri tekrarladı.

CNN'den Erin Burnett'e konuşan Leighton, "Sinyal istihbaratını topluyor olabilirler, başka bir deyişle cep telefonu trafiğimize, radyo trafiğimize bakıyor olabilirler" dedi.

Layton, balon tarafından toplanan istihbarat verilerinin bir uydu bağlantısı aracılığıyla gerçek zamanlı olarak Çin'e iletilebileceğini söyledi.

Analistler ayrıca Montana ve yakın eyaletlerin ABD'nin kıtalararası balistik füze silolarına ve stratejik bombardıman üslerine ev sahipliği yaptığını da kaydetti.

ABD'li yetkililer, balonun herhangi bir hassas veri toplayamamasını sağlamak için harekete geçtiklerini söylüyor. 

Ancak Layton, ABD'nin balonu kendi toprakları içinde yok etmeden düşürebilirse, balonun kendisine ait bazı sırları açığa çıkarabileceğini de sözlerine ekledi.