ABD'de, AB'nin tepki verdiği, elektrikli araçlara krediyi de içeren tasarı konuşuluyor

ABD Temsilciler Meclisi'nde oylanacak "enflasyonu düşürme yasa tasarısının" Avrupa Birliği'nin (AB) tepki gösterdiği "elektrikli araçlar için kredi" maddesi, ABD kamu oyununun da gündeminde yer teşkil ederken, hangi araçların teşvikten yararlanacağı merak konusu oldu.

ABD Senatosu'nun pazar günü onayladığı yasa tasarısı paketi, elektrikli araçlar için sunacağı indirimler başta olmak üzere, sağlık maliyetlerini düşürmek, büyük şirketlerin vergilerini artırmak ve iklim değişikliğiyle mücadele gibi ABD vatandaşlarının hayatını maddi açıdan olumlu etkileyecek birçok maddeyi kapsıyor.

Yasalaşma sürecindeki tasarının üzerinde en çok durulan konularından olan, elektrikli araçları teşvik etmek için vatandaşlara satın alma esnasında sunulacak vergi indirimi, çip krizinden dolayı uzun süredir araç almayı erteleyen Amerikan halkının büyük ilgisini çekiyor.

Tasarıya göre Amerikalılar, yeni ve ikinci el olduğuna bakılmaksızın satın alacakları arabanın elektrikle çalışma özelliğini taşıması durumunda, belirli ölçüde vergi indiriminden faydalanabilecek.

Consumer Reports (Tüketici Raporları) isimli tüketici bilgilendirme kurumunun internet sayfasında konuyla ilgili şu ifadeler yer aldı:

"İklim değişikliğini, sağlık hizmetlerini ve vergileri ele alan geniş ve yeni bir yasama paketinin bir parçası olarak, kullanılmış elektrikli arabalarda 4 bin dolara kadar ve bazı yeni elektrikli araçlarda 7 bin 500 dolara kadar revize vergi kredisi sağlanıyor. Ancak, yeni elektrikli araçların nerede yapıldığı ve pillerinin tedarik edilmesi gerektiğine dair çok sayıda yeni kural nedeniyle, otomobil üreticileri çok az aracın krediye uygun olduğunu savunuyor. Önerilen kuralların çoğu, 31 Aralık 2022'den sonra hizmete giren otomobiller için yürürlüğe girecek ve 2032'ye kadar geçerli olacak. Ancak, araçların Kuzey Amerika'da üretilmiş olması şartı, yasa çıkar çıkmaz yürürlüğe girecek."

Yeni yasa tasarısı, 31 Aralık 2023'ten sonra hizmete giren kullanılmış elektrikli araçlar için ek olarak 4 bin dolara kadar yeni bir vergi kredisi imkanı da sunuyor.

- Bazı araçlar teşvik kapsamı dışında tutulacak

Tasarıda yer alan bir maddeye göre, Çin veya Rusya da dahil olmak üzere "endişe duyulan yabancı kuruluşlardan" herhangi bir mineral veya bileşen tedarik edilen araçlar söz konusu vergi indiriminden yararlanamayacak.

Uluslararası Enerji Ajansı'nın bu yıl içinde yaptığı analize göre mevcut elektrikli araçlardaki birçok bileşenin ve pil hücrelerinin büyük çoğunluğunun Çin'den tedarik edildiğini gösterse de, ikinci el elektrikli araçlar söz konusu kısıtlamalardan muaf tutulacak.

Öte yandan, AB Komisyonu Sözcüsü Miriam Garcia Ferrer, Brüksel'de dün düzenlenen günlük basın toplantısında, ABD'nin "enflasyonu düşürme yasa tasarısı" kapsamındaki elektrikli araçlara vergi indirimi planına, AB bölgesinde üretilen araçları kapsamadığından dolayı tepki göstermişti.

Ferrer, ABD'nin söz konusu yasa tasarısını AB'nin endişeyle karşıladığını, bu girişimin "yabancı üreticilere karşı ayrımcılık anlamına geldiğini ve Dünya Ticaret Örgütü (DTÖ) kurallarıyla uyumlu olmadığını" kaydetmişti.

- Tasarı, ilaç maliyetlerinde ve bazı vergilerde de indirim öneriyor

Yasalaşmak üzere olan enflasyon düşürme tasarısının ABD vatandaşlarını heyecanlandıran diğer bir maddesi ise, ilaç fiyatlarının aşağıya çekilmesi ve sigorta primlerinin düşürülmesi.

ABD'lilerin dünyanın en pahalı sağlık sistemlerinden biri ile mücadele etmek durumunda kaldığı göz önüne alınırsa, AB ülkeleri ve Türkiye'yle kıyaslandığında onlarca kat fazla maliyeti olan ilaç reçetelerinin yeni tasarının yasalaşmasıyla ucuzlayacak olmasının özellikle dar gelirli vatandaşların Demokratlara yönelmesinde etkili olacağı Amerikan medyasında işaret edilen konular arasında.

Senato'nun Cumhuriyetçi kanadı ise, "dar gelirlilere yönelik sağlık sigortasında (Medicare) diş ve göz bakımlarının dahil edilmediğini ve fiyatların yükselmesinin önüne geçilemediği bir zamanda enflasyonu daha da kötüleştireceğini" öne sürerek tasarıya şiddetle karşı çıktı.

Tasarının yasalaşması durumunda, özellikle Madicare kaydı olan yaşlıların ilaca ödedikleri oran, ilaç devi şirketlerin büyük muhalefetine rağmen, oldukça aşağıya çekilmiş olacak ve 2026'dan itibaren sağlık sigortalarının poliçesi gereği bir yılda kendi ceplerinden çıkacak maliyeti (deductable) 2 bin dolarla sınırlanacak.

Tasarı bununla birlikte, eyalet ve federal borsalar aracılığıyla sağlık sigortası yaptıran yaklaşık 13 milyon Amerikalının yararına, sigorta primi artışlarını önlemek için bütçeden 64 milyar dolar kaynak ayrılmasını önerirken, ABD'de kazançlarına göre çok az vergi ödeyen zengin şirket sahiplerinin vergi yükünü önemli oranda artırmayı teklif ediyor.

- Tasarısının yasalaşma süreci

ABD Başkanı Joe Biden'ın, çıkması için üzerinde yoğun çalıştığı ve Washington'da bir yıldan fazla süren bir tartışmaya yol açan enflasyonu düşürme yasa tasarısını, Demokratların elini Cumhuriyetçiler karşısında güçlendiren bir süreçte ilerlerken, tasarının en kısa zamanda Temsilciler Meclisi'nden geçmesine kesin gözüyle bakılıyor.

Başkan Yardımcısı Kamala Harris'in 50-50 eşitliği bozan oyuyla Senato'dan geçebilen tasarı, Temsilciler Meclisi'nde onaylanırsa Biden'ın imzası için Beyaz Saraya gönderilecek ve önümüzdeki günlerde "Enflasyonu Düşürme Yasası" adıyla kanunlaşmış olacak.

Söz konusu tasarının yasalaşması durumunda, ABD küresel ısınmayla mücadele için tarihi bir bütçeyi de onaylamış olacak ve 10 yıl içinde sera gazı emisyonlarının yüzde 40'ın altına düşürmek için 370 milyar dolar ayrılacak.

Senato Çoğunluk Lideri Charles Schumer, tasarının Senato'da oylanmasından önceki bir açıklamasında tasarı için, "Bu, 10 yılda kabul edilen en önemli mevzuat parçalarından biri." ifadesini kullanmıştı.